Dogs of smaller breeds (excerpt)
from Dogs of smaller breeds
At the entrance, a cluster of burly plants swayed in the wind. Tiny white flowers have sprung up on a pile of dead stems, and it all hums together, collapsing in on itself. Here––I’ll see it later on myself––you love plants, especially rotting or withering ones.
***
A note hangs on the door next to the intercom:
Please ring ONCE
and wait patiently for the door to open
You don’t want to be here, but you ask to be admitted. The women’s line is usually shorter than the men’s, because the nurses in the women’s ward are more lively. Anyway, “women’s” and “men’s” are conventional terms, not because of gender, but simply because one room in the women’s ward is occupied by men. They have a separate toilet, but they share a shower, because there’s only one on the floor and it’s impossible to separate it.
***
They open it for me and I go in. Greasy, plump catfish glide down the long hallway, unhurriedly, up and down. They’re hostile, or just absent-minded. At the sight of me they gather in a shoal and drift off into the darkness, whispering something to each other. Those with bipolar disorder in the active phase circle around them. Like moths: they bump into each other, bounce off each other, and when their manic phase is over, they crawl under the radiators and sit there next to the dried flies.
Like moths: they bump into each other, bounce off each other, and when their manic phase is over, they crawl under the radiators and sit there next to the dried flies.
I know this hospital, this ward, very well. I used to carry newspapers, food, and pads for my mother here.
Every time I visited her, she complained. That everything was old, neglected and leaky. That the hallway and the bathroom are drafty, that there wasn’t even a single radiator in the bathroom and the water sometimes froze. There was neither a curtain for the shower, nor a rag, even one for the window, so no one would peep in. No mop to wipe the puddle from the threshold, because the drains were clogged with hairballs. That it was cold even in summer and that the rooms were more cramped than prison cells. And it stunk. That you couldn’t read, you couldn’t do anything, and that you had to pretend to be asleep, so that nobody bothered you. And you have to be mindful of the broken kettle and keep an eye on the sugar, coffee, even your panties. That the only thing to do is to wander around the hallway and watch who’s sleeping and who isn’t.
Well, after the EU subsidies, things are very, very different here. First off, the nurses have a different style. Secondly, some of the windows are made of plastic. Thirdly, they give more compote than they gave to my mother. Fourth, a new bathroom (although the drain is still clogged with old hair and probably some new hair). Fifth, pea-green-colored walls and chairs. Sixth, two boxes of new puzzles with no missing pieces. Seventh, clean mops.
***
The attendant enters the dining room. She orders us into same-sex pairs and hands out a tube of dried glue to each pair. She places a pile of colorful tabloids in the middle of the table. Evens it out a few times. She looks at us happily:
– Today in class we’re making a collage! Do you all know what a collage is? Raise your hand if you don’t know!
A forest of forty- and fifty-year-old hands: thick rings, bitten nails, prison-blue tats, liver spots.
The attendant, smiling, unfolds a sheet of paper folded into four, clears her throat, and reads the Wikipedia printout as if she were reading a poem.
The collage is meant to illustrate the theme––“Me and my strengths”––which suggests that, in this hospital, they don’t give a fuck about us. So we respond with a similar approach, made all the easier by the fact that they only gave us women’s magazines that are full of stock photos of butter. All sharp objects, including scissors, are forbidden in the ward, so we have to rip the collage materials out of the magazines. In my strengths, I paste a raggedy photo of a smiling Black woman cooking octopus, and then an Asian woman with her kids on a bike ride. I’m sitting and calmly tugging on a Labrador (to suggest that I like dogs and they like me), while Ania’s got ahold of a hedgehog and is tearing it out in a nervous frenzy. Will my teacher like it? Will it live up to her expectations of me? Will my strengths prove to be bad? Is the sheet sloppy, are there no glue marks? Is it signed clearly? She finally glues it on.
Rafał rips up some black pieces and uses them to make a path to a bright dot––a light in the tunnel. Then Rafał escapes to his room, although it’s against the rules, because everyone’s supposed to hold their own work during the presentation. Well, he’s not coming back, so his piece of paper with a dark––but hopeful––tunnel is in my care. These carefully torn out black fragments are peeling off and falling under my feet, one by one, because they’re badly glued.
Halinka, on the other hand, made folk moccasins. She found high heels in the “fashion” section, tore them out, glued them and drew the Tatra Mountains on them.
***
Halina goes everywhere in her Zakopane slippers.
– They stink – she warns us.
She’s even persecuted for this stench––the nurses immediately kick her out of the duty room as soon as she comes to them for something. The girls she sleeps in the same room with can’t do that. They have nowhere to run to and no way to chase her out. That’s why they tried to dispose of her moccasins several times. They would throw them out into the hallway for the night, but the owner somehow always found out in time and ran for them barefoot, crying.
***
Only a musical evening could be worse than collage. The evening’s to take place at noon, the doctors announce. They’re gradually building up tension, half-wording answers to questions about what it’ll be like and whether we’ll get rattles and triangles.
– You’ll see, everything in its own time – they say, not wanting to reveal the surprise they have prepared and which they’re so proud of.
So finally the day of this soirée comes and they gather us all in the dining room. They close the door. After a while we hear a knock, as joyful as if it were Santa Claus coming to visit.
– Who is it? – asks Wojtuś like a host in his own home.
He enters: a second-year student of psychology at the Jagellonian, a long ponytail, heavy metal-type. We know him because he has doled out food to us several times as part of his internship. He’s toting a classical guitar.
– Welcome! Welcome! – the fifty-year-old female psychologist who invited him here squeals out a greeting. – What will you play for us today?
– Stairway! – shouts Wojtuś suddenly.
– I’ve prepared some interesting baroque cantatas – says the student and puts his guitar between his legs to play it like a harp. After three pieces, Wojtuś can’t stand it and yells as loud as he can: “Stairway! Stairway!” which we all pick up on. So we start shouting and stomping along with him.
And so the student plays “Stairway to Heaven,” and then “Sweet Caroline,” and we all screech and sing together, standing up from our chairs as if it were the national anthem. And later we have to end this evening, because our dinner is getting cold.
***
They ask me to see the psychologist. I’m given two hundred pieces of paper to stuff into containers labeled:
YES
NO
NOT SURE
On each card one question:
Do you love your father? (Yes.)
Are you fascinated by your feces? (Not sure.)
Do you feel joy at the sight of your stool? (Yes.)
My appetite is noticeably worse. (No.)
I’m too tired to do anything. (Yes.)
Everything that used to irritate me has become indifferent. (Yes.)
I will commit suicide when the opportunity is right. (Not sure.)
I’m completely inefficient and do everything wrong. (Oh, yes.)
I fill it out, and the psychologist––quite old, maybe seventy––takes off her slippers and flesh-colored tights and paints her toenails. Her toes are bent each in a different direction, like feelers. They seem to register every movement in the room.
I feel like in the fourth and final part of Gulliver’s Travels, when Gulliver, pinned against a tree, brandishes a rapier, and a humanoid race of Yahoos climbs the tree and drops its dung on him.
***
Almost every woman has a razor stashed in her bra or coffee can.
Almost every woman has a razor stashed in her bra or coffee can. Hiding it well isn’t so easy. Under the pillow? No, they look. Under the bed? What if the attendant sweeps it up? In another patient’s locker? It’s a bit of a risk, she might see it and keep it. They check the toilet tank and under the mattress. That leaves the bra, but it’s uncomfortable. Preferably a container, a shabby, unobtrusive trinket, for coffee or sugar. But if they suspect someone, they still search you, there’s crying, struggling, lamenting, begging, threats, and finally sulking, rarely insults. And then some kind of punishment, minor or major: taking away leave, increasing the dose of drugs (because the patient is unstable), an injection, restraints, a ban on visits, or a scene. Or a warning. Depends on the day, because it depends on which nurse finds it.
***
Turns out I have hyperthyroidism, and that’s where the mood swings can come from. A minus in terms of romance, a plus in terms of treatment because it’s easier to adjust pills.
The side effects of depression meds are a real motherfucker. Our entire ward is flaking, squeezing out blackheads, wringing sebum out of their hair, wetting themselves, gasping from constipation, and drinking lactuose. (The proper name for this stuff is lactulose, but I don’t think anyone on the ward pronounces the second l). One week no poop, two weeks no poop. I’ve gone seven days without a dump and it makes me sick to think of this plasma-fleecy ball of digested dumplings, barley soup, compote, chicory coffees, rice with fruit, porridge with cream, baked apples for dessert, and sponge cakes. I’m getting pimples. What else? My skin itches, my eyelid flutters, blood oozes from my cheilitis, and that cramp in my leg is gonna to kill me someday. Herpes. I’ve gained weight, accumulated a mass of water that tightens my skin. I look like a delightful baby whose hair is falling out by the handful. As if you didn’t already feel butt fugly.
***
I get a flower. Nice. I put it in a plastic mineral-water bottle––Mrs. Lidzia lent it to me. I have to give this vase back when the flower wilts. Lidzia’s already checking to see if it isn’t dying.
***
The meetings where we discuss problems are referred to here as Community Circle. So Monday’s Community Circle is sponsored by shitting.
The gentlemen speak first:
– Welcome to the medical community, men as well as women. I would like to raise such a point mentioned by the cleaning ladies, namely: don’t spit on the walls! Do not spit on the walls and go in the toilet. Not behind, not next to, but in the toilet!
Someone stole Wiola’s pu-erh tea and she also raised this issue:
– It helped me shit. I hope whoever stole it shits themselves blind!
To console her I whisper that the attendant caught me when I was leaving Żabka, and I was there illegally.
– Do you know what I once did in Żabka? I wanted to pawn a gold ring for one beer – she says – I’m either bragging or complaining.
– A deal of a lifetime – I say and I want to cry.
***
We play Categories sometimes. I remember the stress and pressure of it from my childhood, so I propose that we don’t play it timed. The proposal’s accepted, but nobody really cares. You can even not play at all, and if you do play, it doesn’t matter how. We will set the categories.
– Agricultural machines – suggests Wojtuś.
– Famous politicians until 1945, sea battles and the most famous airplane crashes in history – the Philosopher offers.
– Cosmetics – Wiola.
– Cleaning products.
– Dairy products and cold cuts.
– Famous doctors.
– Benefits and allowances.
– Discounts and promotions.
Enough. Not enough rubrics. Almost all of the ones just mentioned are dropped, so I propose the more general “food” (which also includes dairy and meats), and we reach a consensus. I also propose “books,” which gets changed to “reading.”
We’re about to begin. Pens already pressed, left hands in half-fists shielding the cards from a wandering eye. As many players, as many cups, some of them with the inspirational inscription: “It”ll be fine,” “Who if not me?,” “Hang in there!” I stare at the red Nescafe cup for a few seconds. This costs me valuable points, because even though we weren’t supposed to play for time, Wiola has already filled in all the boxes and is counting down. I’m missing three categories and I’m furious.
In celebrities: Kamiński (name of the head of the ward), Karol (name of the patient advocate), and the keysmith, Ryszard. Things that start with S: soup, Shetland pony, Seroquel. Things that start with A: ass prevails, but Wojtuś wrote down starfish. Snorts and snickers of contempt, a roguish wink from Wojtuś.
***
On a day pass from the hospital, I cheat and venture far away. To buy a book. I get Pra by Iwaszkiewicz’s granddaughter––a family history, or rather a lineage of House Iwaszkiewicz because the prose is so pretentious. But I buy it anyway because it’s discounted from 50 zloty to 20 zloty. Only when I get back to the ward do I notice that the cover was printed upside down. So I sit and read the book, and everyone thinks I’m reading it upside down, like a regular crazy person.
[original text]
z Psy ras drobnych
Przy wejściu kołysze się na wietrze skupisko burych roślin. Na kupie zdechłych pędów wyrosły drobne białe kwiatuszki i to wszystko razem szumi, wali się na siebie. Tutaj, zaobserwuję to później na sobie, kocha się rośliny, zwłaszcza gnijące albo schnące.
***
Na drzwiach obok domofonu wisi kartka z informacją:
Proszę dzwonić RAZ
i cierpliwie czekać na otwarcie drzwi
Nie chcesz tu być, ale prosisz, żeby ci otworzono. Na damski z reguły krócej niż na męski, bo siostry na damskim są jakieś takie żwawsze. Zresztą „damski” i „męski” to określenia umowne, ale nie, bo gender, tylko dlatego, że po prostu jedną salę na damskim zajmują mężczyźni. Mają osobną toaletę, ale już wspólny prysznic, bo na piętrze jest tylko jeden i nie da się go podzielić.
***
Otwierają mi i wchodzę. Po długim korytarzu suną tłuste, nażarte sumy, niespiesznie, w tę i z powrotem. Są wrogie, albo tylko nieobecne. Na mój widok zbijają się w ławicę i odpływają w ciemność, szepcząc coś do siebie. Wokół nich krążą ci z afektywną dwubiegunową w fazie aktywnej. Jak ćmy: wpadają na siebie, obijają się, a kiedy kończy im się zwyżkowa forma, czołgają się pod kaloryfery i siedzą tam sobie obok zasuszonych much.
Znam ten szpital, ten oddział, bardzo dobrze. Nosiłam tu mamie gazety, jedzenie i podpaski.
Zawsze, jak ją odwiedzałam, to narzekała. Że wszystko stare, zaniedbane i nieszczelne. Że wiatr hula po korytarzu i po łazience, w której nawet kaloryfera nie ma i woda czasem zamarza. Ani zasłonki pod prysznic, ani żadnej szmaty, choćby takiej na okno, żeby nikt nie podglądał. Ani mopa do starcia jeziora od progu, bo w odpływach włosy. Że zimno nawet w lecie i że w pokojach ciaśniej niż w celach. I śmierdzi. Że się czytać nie da, nic się nie da, i że musi udawać, że śpi, żeby nikt nie zagadywał. I dbać o zepsuty czajnik musi i pilnować cukru, kawy, nawet majtek. Że jedyne, co można, to wałęsać się po korytarzu i podglądać, kto śpi, a kto nie.
No, ale po dotacjach unijnych jest tu zupełnie, zupełnie inaczej. Po pierwsze, pielęgniarki mają nowe makijaże. Po drugie, część okien jest plastikowych. Po trzecie, kompotu dają więcej, niż dawali mamie. Po czwarte, nowa łazienka (choć odpływ stary ze starymi włosami i pewnie jakimiś nowymi). Po piąte, ściany i krzesła w kolorze seledynowym. Po szóste, dwa pudełka nowych i w ogóle niewybrakowanych puzzli. Po siódme, czyste mopy.
***
Salowa wkracza na jadalnię. Rozkazuje połączyć się w niemieszane pary i rozdaje każdej dwójce tubkę zaschniętego kleju. Na środku stołu układa kupkę kolorowych gazetek. Kilka razy wyrównuje. Patrzy na nas radośnie:
– Dziś na zajęciach robimy kolaż! Czy wszyscy państwo wiecie, co to kolaż? Ręka w górę, kto nie wie!
Las czterdziesto- i pięćdziesięcioletnich rąk: grube pierścionki, pogryzione paznokcie, więzienne, błękitne dziary, plamy wątrobowe.
Salowa, uśmiechając się, rozkłada złożoną na czworo kartkę, odchrząkuje i czyta wydruk z Wikipedii jakby czytała wiersz.
Kolaż ma ilustrować temat: „Ja i moje mocne strony”, co sugeruje, że mają na nas w tym szpitalu wyjebane. Odpowiadamy więc podobnym podejściem, co jest tym łatwiejsze, że dali nam tylko babskie gazety, w których pełno jest stockowych zdjęć masła. Wszystkie ostre przedmioty, w tym nożyczki, są na oddziale zabronione, więc materiały na kolaż musimy z gazet wydzierać. W swoich mocnych stronach wklejam więc wyszarpane zdjęcie gotującej ośmiornicę uśmiechniętej Murzynki, a potem Azjatę z dziećmi na wycieczce rowerowej. Siedzę sobie i spokojnie szarpię labradora (że niby ja lubię psy, a one mnie), Ania natomiast dorwała jeża i rwie go w nerwowym szale. Czy spodoba się pani nauczycielce? Czy spełni jej oczekiwania względem mnie? Czy moje mocne strony nie okażą się złe? Czy kartka nie niechlujna, czy nie ma śladów kleju? Czy wyraźnie podpisane? Przykleja wreszcie.
Rafał drobi sobie czarne kawałeczki i układa z nich drogę do jasnej kropki – światełka w tunelu. Potem Rafał ucieka do swojej sali, choć to nieprzepisowe, bo każdy swoje dzieło ma na prezentacji trzymać sam. No, ale on nie wróci, i kartkę z mrocznym – ale dającym nadzieję – tunelem muszę trzymać ja. Te starannie wyrwane czarne fragmenciki odklejają się i spadają mi pod stopy, jeden po drugim, bo są źle przyklejone.
Halinka natomiast zrobiła kierpce. W dziale „moda” znalazła szpilki, wyrwała je, nakleiła i dorysowała na nich Tatry.
***
Halina wszędzie chodzi w swoich zakopiańskich bamboszach.
– Śmierdzą – ostrzega nas.
Ona jest nawet trochę prześladowana za ten smród – pielęgniarki od razu ją wywalają z dyżurki, jak tylko tam do nich po coś przyjdzie. Dziewczyny, z którymi śpi na jednej sali, tak nie mogą. One nie mają dokąd uciec ani jak jej wygonić. Dlatego próbowały kilkukrotnie zutylizować kierpce. Wyrzucały je na noc na korytarz, ale właścicielka jakoś zawsze w porę się orientowała i biegła po nie boso, zapłakana.
***
Od kolażu gorszy będzie tylko wieczorek muzyczny. Wieczorek ma odbyć się w południe, jak zapowiadają lekarki. Stopniują napięcie, półsłówkami odpowiadając na pytania, co to będzie i czy dostaniemy grzechotki i trójkąty.
– Zobaczycie, wszystko w swoim czasie – mówią i za nic nie chcą zdradzić niespodzianki, którą przygotowały i z której są takie dumne.
Wreszcie nadchodzi więc dzień wieczorku i zbierają nas wszystkich w jadalni. Zamykają drzwi. Po jakimś czasie słychać pukanie, takie radosne, jakby to Mikołaj przyszedł w odwiedziny.
– Kto tam? – pyta więc Wojtuś jak gospodarz na swoim.
Wchodzi on: student drugiego roku psychologii na ujocie, długowłosy kuc, metal. Znamy go, bo w ramach praktyk kilka razy wydzielał nam jedzenie. Przyszedł z gitarą klasyczną.
– Witamy! Witamy! – piszczą na jego powitanie pięćdziesięcioletnie psycholożki, które go tu zaprosiły. – Co nam student dzisiaj zagra?
– Sokoły! – wykrzykuje nagle Wojtuś.
– Przygotowałem kilka interesujących kantat barokowych – mówi student i wkłada gitarę między nogi, żeby grać na niej jak na harfie. Po trzech utworach Wojtuś nie wytrzymuje i wrzeszczy najgłośniej jak umie: „Sokoły! Sokoły!”, co wszyscy podchwytujemy. Krzyczymy więc i tupiemy razem z nim.
I student gra te Sokoły, a potem jeszcze Dumkę na dwa serca, i wszyscy razem się drzemy i śpiewamy, wstając z krzeseł jak do hymnu. A później trzeba już kończyć ten wieczorek, bo obiad nam stygnie.
***
Proszą mnie do pani psycholog. Dostaję z dwieście karteczek, które mam upchnąć do pojemniczków opisanych:
TAK JEST
TAK NIE JEST
NIE WIEM
Na każdej karteczce jedno pytanie:
Czy kochasz swego ojca? (Tak).
Czy fascynuje Cię twój kał? (Nie wiem).
Czy odczuwasz radość na widok swojego stolca? (Tak).
Apetyt mam wyraźnie gorszy. (Nie).
Jestem zbyt zmęczony, aby cokolwiek robić. (Tak).
Wszystko, co dawniej mnie drażniło, stało się obojętne. (Tak).
Popełnię samobójstwo, jak będzie odpowiednia sposobność. (Nie wiem).
Jestem zupełnie niewydolny i wszystko robię źle. (O, tak).
Wypełniam, a pani psycholog – stara dość, może mieć z siedemdziesiątkę – ściąga w tym czasie laczki i cieliste rajstopy a potem maluje sobie paznokcie u stóp. Paluchy ma powyginane każdy w inną stronę, jak czułki. Wydaje mi się, że rejestrują każdy ruch w pomieszczeniu.
Czuję się jak w czwartej, ostatniej części Podróży Guliwera, w której przyparty do drzewa Guliwer wymachuje rapierem, a człekopodobna rasa Yahoosów wspina się na to drzewo i spuszcza na niego swój kał.
***
Prawie każda ma maszynkę do golenia skitraną w staniku albo puszce z kawą. Schowanie jej dobrze wcale nie jest takie proste. Pod poduszkę? Nie, zaglądają. Pod łóżkiem? A może salowa akurat zamiecie? W szafce pacjentki obok? Trochę ryzyko straty, bo dojrzy i przywłaszczy. W spłuczce w kiblu sprawdzają, pod materacem też. Zostaje stanik, ale niewygodnie. Najlepiej jakiś pojemniczek, odrapany, niebijący po oczach drobiazg, że niby na kawę czy cukier. Ale jak kogoś podejrzewają, to i tak rewizja, płacz, szarpanina, lament, błagania, wygrażanie, i na końcu dąsy i obraza, rzadziej wyzwiska. I kara potem jakaś, mniejsza, większa: zabranie wyjść, zwiększenie dawki leków (bo pacjentka niestabilna), zastrzyk, pasy, zakaz odwiedzin, awantura. Albo upomnienie. Zależy od dnia, bo zależy od tego, która pielęgniarka znajdzie.
***
Okazuje się, że mam nadczynność tarczycy, i stąd się mogą brać huśtawki nastrojów. Minus level do romantyki, plus do wyleczenia, bo łatwiej dobrać tabletki.
Efekty uboczne leków na depresję są strasznym skurwysyństwem. Cały nasz oddział się łuszczy, wyciska wągry, wyżyma łój z włosów, posikuje, stęka przy zaparciach i pije laktuozę. (Właściwa nazwa tego specyfiku brzmi: laktuloza, ale chyba nikt na oddziale nie wymawia drugiego „el”). Tydzień bez kupy, dwa tygodnie bez kupy. Ja bez kupy już siódmy dzień i robi mi się niedobrze na myśl o tej tkwiącej we mnie plazmowowełnistej kuli z przetrawionych kopytek, krupników, kompotów, kaw zbożowych, ryżu z owocami, kaszy ze śmietaną, pieczonego jabłka na deser i biszkoptów. Wyskakują mi pryszcze. Co jeszcze? Swędzi mnie skóra, pika oko, z zajadów pociekuje krew, a ten skurcz w nodze mnie kiedyś zabije. Opryszczka. Utyłam, skumulowałam w sobie masę wody, która napina mi skórę. Wyglądam jak rozkoszny bobas, któremu dodatkowo garściami wypadają włosy. Jakbyś już i tak nie czuła się jak paskudztwo.
***
Dostaję kwiatka. Miłe. Wsadzam do plastikowej butelki po mineralnej – pożyczyła mi ją pani Lidzia. Muszę ten wazon oddać, jak kwiatek zwiędnie. Lidzia już patrzy, czy nie zdycha.
***
Gramy czasem w państwa-miasta. Pamiętam stres i presję tej gry jeszcze z dzieciństwa, więc proponuję, żeby nie grać na czas. Propozycja zostaje przyjęta, ale wszystkim jest to w sumie obojętne. Można by nawet w ogóle nie grać, a jak już grać, to obojętne jak. Ustalamy kategorie.
– Maszyny rolnicze – proponuje Wojtuś.
– Znani politycy do 1945, bitwy morskie i najsłynniejsze katastrofy lotnicze w historii – to Filozof. – Kosmetyki – to Wiola.
– Środki czystości.
– Nabiał i wędliny.
– Sławni lekarze.
– Zapomogi i świadczenia. – Dyskonty i promocje.
Dość. Nie starczy rubryczek. Prawie wszystkie wymienione przed chwilą odpadają, więc ja proponuję ogólniejsze „jedzenie” (które zawiera w sobie też nabiał i wędliny), i tu jest pełna zgoda. Proponuję też „książki”, które zostają zmienione na „lektury”.
Zaraz zaczynamy. Długopisy już wciśnięte, lewe dłonie w półpięści zasłaniają kartki przed podglądaczami. Ile graczy, tyle kubków, a część z nich z krzepiącym napisem: „będzie dobrze”, „kto, jak nie ja?”, „po co się martwić, szkoda sznurka”. Zagapiam się przez kilka sekund na czerwony kubek Nescafe. To kosztuje mnie cenne punkty, bo choć mieliśmy nie grać na czas, to Wiola wypełniła już wszystkie rubryczki i odlicza. Brakuje mi trzech kategorii i jestem wściekła.
W znanych osobistościach: Kamiński (nazwisko ordynatora oddziału), Karol (imię rzecznika praw pacjenta), kapelan Ryszard. Rzecz na k: kuroniówka, kuń, Ketrel. Rzecz na de: przeważa dupa, ale Wojtuś wpisał: żaba. Prychy i parsknięcia pogardy, łobuzerskie mrugnięcie Wojtusia.
***
W dzień wolnych wyjść z terenu szpitala oszukuję i wyruszam daleko dalej. Po książkę do księgarni. Kupuję Pra autorstwa wnuczki Iwaszkiewicza – historię rodziny, czy raczej rodu, bo tak pretensjonalna jest to proza. No, ale kupuję, bo z 50 zł upust na 20 zł. Dopiero na oddziale zauważam, że okładka została wydrukowana odwrotnie. No więc siedzę i czytam tę książkę, a wszyscy myślą, że ją czytam do góry nogami, jak regularna wariatka.
Translator’s Statement
Psy ras drobnych (Dogs of smaller breeds), the debut novel of Polish writer Olga Hund, was originally published in Poland in 2018. Upon release it received a significant amount of critical attention as well as earning two of the most prestigious literary awards in the country, the Joseph Conrad Award and the Witold Gombrowicz Award for debut fiction.
Dogs of smaller breeds takes place in an in-patient women’s psychiatric ward in southern Poland. Told from the point of view of the narrator––who may or may not be the pseudonymous Hund herself––we are offered short vignettes, unabashed and unapologetic glimpses into the lives of the women (and some men) under psychiatric care. Hund doesn’t attempt to construct a comprehensive picture which would reveal some neatly packaged truth(s). Instead, she extracts shards of memory which she arranges into an often dispassionate narrative descriptions and refrains from zooming in on more intense emotions connected to specific events. Being mindful of Hund’s economy of scale and shifts in tone is one of the challenges in translating her writing, but it is also one of the most captivating aspects of the book; to my mind, the scaled back narratives propel the action forward, and as readers, we want to know how all these fragmented lives will be (re)configured.
The narrator, a twenty-eight-year-old woman, mentions early in the book that her mother was also in the same hospital and that her daughter carried her “newspapers, food, and pads.” We can infer that she was already old enough to understand her mother’s situation and the complex emotions this might provoke. Hund, however, chooses not to expound upon this. Instead, she compares the current state of the hospital with the way it looked during her mother’s stay and concludes: “Well, after the EU subsidies it’s completely different here,” and goes on to comment about the fresh coat of paint and updated styles of the nurses.
Hund’s minimalist style and tone bring to mind writers like Albena Stambolova, Jenny Offill, Bret Easton Ellis, Halle Butler, and Vedrana Rudan, while also shedding light on hidden or stigmatized aspects of Polish society. The cultural implications of her narrative can be at turns caustic or jarring, but also deeply moving and hilarious. As one of the patients aptly compares the circumstances in the hospital to outside: “It’s the same here as there. There are people there too.”
Olga Hund is one of Poland’s most enigmatic and promising young writers. She was born in the Malopolska region and graduated from a university––but can’t recall where or when it was. However, she knows Boundary by Zofia Nałkowska and a book about potted herbs entirely by heart. For Psy ras drobnych (Dogs of smaller breeds), she was the recipient of two prestigious awards for the best literary debut, the Joseph Conrad Award and Witold Gombrowicz Award. Her second novel, Łyski liczą do trzech, has been recently published to wide-spread acclaim.
Mark Tardi is a writer, translator, and lecturer on faculty at the University of Łódź. He is the author of three books, most recently, The Circus of Trust (Dalkey Archive, 2017). Recent work and translations have appeared or are forthcoming in Interim, Denver Quarterly, The Scores, Circumference, The Millions, Another Chicago Magazine, Jet Fuel Review, Berlin Quarterly, La Piccioletta Barca, and elsewhere. His translations of The Squatters’ Gift by Robert Rybicki (Dalkey Archive) and Faith in Strangers by Katarzyna Szaulińska (Toad Press/Veliz Books) were published in 2021. His translation of Olga Hund was done with the support of a SAMPLE TRANSLATIONS ©POLAND grant from the Polish Book Institute.